طرح کسب و کار و انجام برنامه‌ریزی‌های لازم قبل از شروع یک استارت آپ یا کسب و کار، به نظر من مهم‌ترین گام برای موفقیت آن کسب و کار به شمار می‌رود. نوشتن طرح کسب و کاری که متاسفانه در ایران زیاد جدی گرفته نمی‌شود و همین موضوع سبب به نتیجه نرسیدن آن کسب و کار می‌شود.

به جهت اهمیت این موضوع در این مطلب به شما توضیح خواهم داد که چگونه می‌توانید یک طرح کسب و کار را به شیوه‌ای بسیار ساده بنویسید. در طرح یک کسب و کار یا بیزینس پلن با برخی از اجزای کلیدی مواجه هستیم که باید حتما آنها را در سند برنامه‌ریزی خود مکتوب نمایید. در ادامه این اجزای کلیدی طرح کسب و کار را بیان می‌کنم.

خلاصه کسب و کار:

خلاصه کسب و کار شما یک مرور کلی از طرح کسب و کار شماست. شما باید کل طرح خود را در نظر داشته باشید و از توضیحات طولانی اجتناب کنید و سعی کنید برای هر موضوع یک توضیح ساده و کوتاه بیان کنید.

فقط فکر کنید که شما برای یک اکتشاف بیرون می‌روید و نقشه مسیرتان را روی میز گذاشته‌اید. خلاصه کسب و کار شما درست همانند این نقشه مسیر است. شما ممکن است تمام نقشه را ببینید اما تمام جزئیات را در آن دریافت نخواهید کرد.

توضیحات شرکت:

این مورد بسیار ساده است. باید شرکت خود را به طور کلی توضیح دهید و اگر شرکتی نداشته باشید هم نگران نباشید و توضیح دهید که شرکت شما در تصویر ذهنی شما به چه صورتی است.

مسئله:

این قسمت مهم‌ترین بخش یک طرح کسب و کار است. اگر نمی‌توانید این قسمت را به خوبی توضیح دهید، مخاطب شما توجه خود را برای مطالعه ادامه سند کسب و کار شما از دست خواهد داد. مشکل یا مسئله‌ای را که می‌خواهید حل کنید توضیح دهید و سپس در مورد خدماتی که ارائه می‌دهید صحبت کنید. بسیاری از افراد این بخش بسیار مهم از سند کسب و کارشان نادیده می‌گیرند، که این کار بسیار خطرناک است!

راه حل:

این مرحله بخشی از طرح کسب و کار است که در قسمت قبلی پوشش داده شده و همه چیز را در مورد راه حل شما برای برطرف کردن این مشکل خاص بیان می‌کند. شما باید دقیق باشید و راه حل تان را با یک روش ساده و در عین حال کامل توضیح دهید.

اندازه بازار:

این بخش از پلن کسب و کار همه چیز را در مورد معامله واقعی کسب و کار شما بیان می‌کند. شما باید توضیح دهید که کل بازار قابل قبول برای طرح شما چقدر است. اگر نمی‌توانید این بخش را توضیح دهید، بدان معنی است که شما در مورد پروژه خود به خوبی اطلاعات و داده ندارید و این هم به این معنی است که شما باید مطالعات بیشتری در مورد بازار و پتانسیل آن انجام دهید. شما باید بدانید که چگونه این بازار می‌تواند رشد کند و آیا به اندازه کافی بزرگ هست تا سرمایه گذاران را مشتاق به فعالیت در آن کند؟ و در نهایت شما باید از کسب و کارهای موجود در این بازار مطلع شوید تا این قسمت بدرستی کامل شود.

تولید – محصول:

خوب در این مرحله، شما باید در مورد محصول یا خدمات‌تان در این قسمت از طرح کسب و کار توضیح دهید. در این بخش بطور عمیق می‌توانید نظر خواننده را به طرح‌تان جلب کنید و به آن‌ها یک تصویر واضح‌تر از آنچه شما می‌خواهید به مشتریان خود بدهید، ارائه کنید.

مدل درآمد:

هر سرمایه گذاری می‌خواهد بداند که پول خود را با سود باز می‌گرداند و شما باید بتوانید توضیح دهید که چگونه شرکت شما این مورد را انجام می‌دهد. برای تکمیل این بخش ابتدا باید یک توضیح دقیق درباره قیمت‌گذاری خود ارائه دهید و این مورد را بسیار با اهمیت بدانید. باید سرمایه گذاران خود را در مورد رقبای خود و محصولات موجود و قیمت‌های آن‌ها به‌صورت شفاف مطلع کنید.

مدل عملیاتی:

کدام مدل عملیاتی را برای کسب و کارتان انتخاب خواهید کرد؟ شاید این مورد برای شما آشکار و ساده باشد اما یک سرمایه‌گذار بالقوه باید در مورد آن اطلاعات کافی داشته باشد. پس اگر می‌خواهید پول خود را به شما بدهد، باید مدل عملیاتی خود را بصورت دقیق بیان نمایید.

تحلیل رقابتی:

رقیب شما کیست؟ محصول یا خدمات رقیب شما چه مزیتی را نسبت به محصول و خدمات شما در بازار دارد؟ مزیت رقابتی شما چیست؟ این‌ها سوالات اصلی شما هستند که باید در این مرحله به آنها پاسخ دهید.

تعریف مشتری و خرید:

مشتری شما چه کسی خواهد بود؟ آنها چه کسی هستند و در کجا اقامت دارند؟ انگیزه آن‌ها برای خرید این محصول و خدمات شما چیست؟ از سوی دیگر شما باید توضیح دهید که چگونه آن‌ها را در مورد محصول‌تان مطلع خواهید کرد. برای اطمینان دادن به سرمایه گذاران، شما باید یک استراتژی کامل در مورد رویکرد خود به این مشتریان ارائه دهید.

تیم مدیریت:

اگر شما در حال حاضر افرادی را در تیم کاری خودتان دارید، بخش کوچکی از دستاوردهایتان را می‌توانید مشخص کنید. هر چند از آنجایی که این تیم کاری به احتمال زیاد دچار تغییر شود پس باید تیم و نیروهای کاری مورد نیاز خودتان را بدقت مشخص نمایید.

منابع مالی:

چقدر پول لازم دارید تا این ایده را انجام دهید؟ شما باید آن‌ها را در طرح کسب و کار خود به روشنی بیان کنید. این منابع مالی شامل هزینه‌های تیم و کارکنان شما و هزینه تولید و بازاریابی نیز می‌شود. جزئیات را به هر اندازه که می‌توانید در طرح کسب و کارتان قرار دهید. باید خلاصه‌ای کامل از مبلغ مورد نیاز خود را حتما ارائه دهید.